که به صورت نواری بین رشته کوه‌های البرز و دریای خزر محصور شده از جلگه‌های پستی تشکیل شده‌است که هر چه به طرف شرق پیشروی می‌کند رطوبت و اعتدال هوای آن کاهش می‌یابد. بطور کلی این منطقه کم وسعت‌ترین منطقه اقلیمی ایران است و از دو ناحیه تشکیل شده‌است:
۱ – ناحیه جلگه‌ای: که به صورت نوار باریکی در امتداد دریا گسترش یافته‌است.
۲- ناحیه کوهستانی شمال رشتهکوه البرز: که پوشیده از درختان جنگلی است.
ویژگی‌های عمومی اقلیم
۱- بارندگی بسیار زیاد در تمام فصول سال به خصوص در پاییز و زمستان
۲- رطوبت نسبتاً زیاد در تمام فصول سال
۳- اختلاف کم درجه حرارت در طول شبانه روز به دلیل وجود رطوبت
۴- پوشش گیاهی وسیع
طراحی اقلیمی
روشی است برای ثابت نگه داشتن یا به حداقل رساندن هزینه لازم برای حفظ شرایط مطلوب و آسایش در فضای داخل بنا می‌باشد. حفظ آسایش حرارتی، از تعادل دما میان بدن و محیط اطراف ناشی می‌گردد.
اهداف طراحی اقلیمی
۱- استفاده حداکثر از کوران هوا در ساختمان‌ها و استفاده از جریان باد در بافت شهری در فصل گرم
۲- ایجاد سایه روی پنجره‌ها در فصل گرم
۳- جلوگیری از نفوذ بادهای سرد و توأم با باران در فصل سرد
۴-حفاظت از ساختمان در مقابل بارش باران‌های سیل آسا و رطوبت در تمام طول سال
فرم ساختمان
در این مناطق فرم ساختمان محدودیتی نداشته صرفاً توصیه می‌شود در جهت شرقی به غربی گسترش یابد و ساختمان‌ها با مقطع افقی کشیده و باریک طراحی شوند.
سطح بازشوها
به دلیل استفاده از جریان هوا بازشوهای با سطوح نسبتاً زیاد و سقف‌های بلند و ایوان‌های عریض در اطراف ساختمان توصیه می‌شود.
ویژگی‌های معماری بومی
- در نواحی بسیار مرطوب کرانه‌های نزدیک به دریا برای حفاظت ساختمان از رطوبت بیش از حد زمین، خانه‌ها بر روی پایه‌های چوبی ساخته شده‌اند؛ ولی در دامنه کوه‌ها که رطوبت کمتر است، معمولاً خانه‌ها بر روی پایه‌هایی از سنگ و گل و در پاره‌ای موارد بر رویگربه روها بنا شده‌اند.
- برای حفاظت اتاق‌ها از باران ایوانک‌های عریض و سرپوشیده‌ای در اطراف اتاق‌ها ساخته‌اند. این فضاها، در بسیاری از ماه‌های سال برای کار و استراحت و در پاره‌ای موارد برای نگهداری محصولات کشاورزی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- در تمام ساختمان‌های این مناطق، بدون استثناء از کوران وتهویه طبیعی استفاده می‌شود. به‌طور کلی، پلان‌ها گسترده و باز و فرم کالبدی آن‌ها بیشتر شکل‌های هندسی، طویل و باریک است. به منظور حداکثر استفاده از وزش باد در ایجاد تهویه طبیعی در داخل اتاق‌ها، جهت قرارگیری ساختمان‌ها با توجه به جهت نسیم‌های دریا تعیین شده‌است. در نقاطی که بادهای شدید و طولانی، می‌وزد قسمت‌های رو به باد ساختمان‌ها کاملاً بسته‌است.
- به منظور استفاده هرچه بیشتر از جریان هوا، همچنین به دلیل فراوانی آب و امکان دسترسی به آن در هر نقطه، ساختمان‌ها به صورت غیر متمرکز و پراکنده در مجموعه سازماندهی شده‌است.
- به دلیل بارندگی زیاد در این مناطق، بام‌ها شیبدار است و شیب بیشتر آن‌ها تند است.
تهویه مورد نیاز در این اقلیم
همان‌طور که گفته شد، مشکل عمده در این مناطق، رطوبت زیاد هوا در تمام فصل‌های سال است. از این رو، مهم‌ترین عامل ایجاد آسایش در ساختمان‌های این مناطق، برقراری و تداوم کوران در فضای داخلی است؛ بنابراین، در طراحی ساختمان برای این مناطق باید مسئله ایجاد کوران در داخل ساختمان مورد توجه خاصی قرار گیرد. در این مورد، توجه به نکات زیر اهمیت فراوان دارد:
- ارتفاع ساختمان از سطح زمین، یکی از عوامل تعیین‌کننده میزانفشار باد بر ساختمان و در نتیجه، میزان استفاده از باد در ایجاد تهویه طبیعی در آن است. ساختمان‌هایی که بلندتر از درختان و ساختمان‌های اطراف خود هستند، نسبت به سایر ساختمان‌ها شرایط بهتری برای تهویه طبیعی دارند. برج‌های مرتفع که ارتفاعشان از ساختمان‌های کوتاه اطراف بیشتر است، نه تنها از شرایط تهویه مناسبی برخوردارند، بلکه در بهبود شرایط تهویه ساختمان‌های اطراف خود نیز نقش عمده‌ای دارند؛ ولی این ساختمان‌ها، در زمستان در معرض وزش شدید باد و بارندگی قرار دارند و به همین دلیل باید تدابیری اندیشید که از نفوذ آب باران به داخل دیوارها جلوگیری شود.
- به‌طور کلی، در مناطق مرطوب به دلیل اهمیت ایجاد کوران، جهت ساختمان باید با توجه به جهت وزش بادهای مطلوب و به گونه‌ای تعیین شود که بیشترین استفاده از جریان باد در ایجاد کوران در فضاهی داخلی به عمل آید. البته اگر رنگ سطوح خارجی تیره یا پنجره‌ها بزرگ و بدونسایبان مؤثر باشد، توجه به تابش آفتاب و انرژی حاصل از آن در جهت‌های مختلف اهمیت فراوانی دارد. هرچه پنجره‌ها بزرگتر باشد انتخاب جهت ساختمان با توجه به تابش آفتاب اهمیت بیشتری می‌یابد.
- در مناطق مرطوب، طرح ساختمان باید امکان ایجاد کوران در تمام اتاق‌ها را فراهم سازد. از این رو، ساختمان‌هایی که شامل آپارتمان‌هایی با یک سطح خارجی-آن هم در منطقهمکش (پشت به آفتاب) هستند، برای این مناطق مناسب نیست.
- افزایش اندازه پنجره‌ها بیش از حداقل اندازه مشخص، تا حدی که به‌طور مؤثر در برابر تابش آفتاب محافظت شود، اهمیت چندانی ندارد. حتی با استفاده از پنجره‌های کوچکی که با توجه به وزش باد در محل مناسبی قرار گیرند، می‌توان در داخل ساختمان کوران ایجاد کرد؛ ولی اگر امکان ایجاد کوران وجود نداشته باشد، پنجره‌های بزرگ در حنک‌سازی هوای داخلی هنگام عصر تأثیر بسزایی خواهند داشت. البته ایجاد سایبان‌های مؤثر برای این پنجره‌ها اهمیت زیادی دارد؛ ولی چنانچه اشاره شد، ایجاد سایه بر روی پنجره‌های بزرگ- به ویژه در دیوارهای شرقی یا غربی- دشوار است.
- برای ایجاد تهویه طبیعی و کوران در داخل اتاق‌ها، جریان اصلی هوا باید به منطقه‌ای هدایت شود که افراد در آن ساکن هستند.
مصالح مورد استفاده
به‌طور کلی مصالح مورد استفاده در این اقلیم باید از ظرفیت حرارتی کمی برخوردار باشند. چرا که در این ناحیه نوسان درجه حرارت بسیار کم است و ذخیره کردن انرژی گرمایی لزومی ندارد.
