معرفی سقف یوبوت
سقف یوبوت یک سیستم سازه ای از نوع دال دو طرفه مجوف (توخالی) می باشد که در آن در حد فاصل مش های میلگردی بالا و پایین بلوک های پلاستیکی توخالی از جنس پلی پروپیلن جایگزین بتن غیرسازهای در وسط سقف خواهد شد.
دال های مجوف با مقطع T در ایران قدمت طولانی دارد و در بسیاری از پلهای درون شهری و ساختمان های عمومی همپون دانشگاه ها و سالن های همایش و ادارات مودر استفاده واقع شده است. سقف یوبوت با مقطع I شکل، سیستم بهبود یافته همان دالهای مجوف T شکل می باشد که نقاط ضعف آن همچون وزن زیاد، مشکلات اجرایی و… را برطرف نموده است.
مشخصات مصالح مورد استفاده در این سیستم
۱- میلگرد: معمولا در این دال ها از میلگرد آجدار A3 استفاده می شود.
۲- بتن: مقاومت فشاری بتن در این دال ها مانند دال های بتن آرمه معمولی از طراحی سازه بدست می آید.
۳- قالب های ماندگار یوبوت قالب های هم شکلی هستند که از پلی پروپیلن بازیافتی ساخته می شوند.
این قالب ها برایایجاد فضای خالی داخل بتن و کاهش وزن و میزان بتن مصرفی دال می باشند. ارز این قالب ها در ابعاد مختلف برای پوشش دهانه های گوناگون استفاده میگردد.
مبانی طراحی سقف یوبوت
استفاده از این نوع سقف بتنی در ساختمانهایی با اسکلت بتن مسلح، مطابق استاندارد ۲۸۰۰ ایران و مبحث ۹ مقررات ملی ساختمان ایران با عنوان طرح و اجرای ساختمانهای بتن آرمه رعایت شود. مطابق استاندارد ۲۸۰۰ ایران، استفاده از این سیستم سقف، به همراه ستونهای بتن آرمه به عنوان سیستم قاب خمشی منحصراً در ساختمانهای ۳ طبقه یا کوتاهتر از ۱۰ متر مجاز است.
در صورت تجاوز از این حد تنها در صورتی استفاده از این سیستم سازهای مجاز است که مقابله با انواع نیروهای جانبی وارده توسط دیوارهای برشی بتن مسلح تامین شود. در این سیستم به خصوص در حالت بزرگ بودن دهانهها و وجود نیروی ثقلی قابل ملاحظه، در نظر گرفتن تمهیدات خاص به منظور کنترل برش سوراخ کننده (برش پانچ) بسیار حائز اهمیت است. این دالها قابلیت ترکیب با کابلهای پیش تنیده را جهت پوشش دهانههای بزرگ دارند. برای طراحی این دالها از نرم افزار safe یا adapt استفاده میشود.
کاربرد سیستم سازه ای یوبوت در کاربری های مختلف
۱- مراکز تجاری واداری
۲- ساختمان بلند مرتبه و برج ها
۳- مراکز آموزشی و دانشگاه ها
۴- مراکز درمانی و بیمارستان ها
۵- مراکز مذهبی، فرهنگی و مساجد
۶- پارکینگ های طبقاتی
مزیت های استفاده از سیستم یوبوت در کاربری های فوق
- افزایش قابل ملاحظه سختی دال سقف
- امکان افزایش فاصله ستونها و اجرای سازه با دهانه یزرگ
- مقاومت در برابر آتش سوزی و حریق
- عدم وجود آویز در زیر سقف و اجرای بهینه تاسیسات
- کاهش ضخامت سقف ها و استفاده بهتر از ارتفاع ساختمان
- عدم ایجاد لرزش در مقایسه با دیگر سقف ها
- عدم انتقال صدا به طبقات پایین
مزایای اقتصادی
- کاهش در مصرف بتن و میلگرد
- سرعت بالای اجرا و کاهش زمان پروژه
- افزایش فضای مفید ساختمان و امکان تامین پارکینگ بیشتر بر اساس مقررات شهرسازی به دلیل امکان کاهش تعداد و ابعاد ستونها
- انعطاف در معماری به دلیل کاهش تعداد ستونها و قابلیت بالا در تقسیم فضا بر اساس خواست مشتری
- امکان اجرا در فونداسیونها و طبقات در انواع ساختمانهای مسکونی، صنعتی، تجاری و عمومی
با وجود این همه مزیت یک سری ایرادها میشود به این یوبوتهای دوستداشتنی گرفت:
- هزینه تولید این بلوکها چندان ارزان تمام نمیشود و استفاده از آنها در ابعاد کوچک شاید خیلی به صرفه نباشد. (البته اگر بخواهید یک سقف خیلی بزرگ را بسازید هزینه کمتری به شما تحمیل میشود، چون دیگر بتن و میلگرد کمتری باید استفاده کنید.)
- اگر وقتی بتن را اطراف بلوکها میریزند بعضی جاها بتن به زیر قالبها نرسد چه میشود؟ آن قسمت پوک و خالی میماند. مثل این میماند که سطح زیر دال کرمو شده باشد. همین قضیه استحکام سقف را بسیار کم میکند.
- خود بلوکها نگهداریشان سخت است. چون به تنهایی استحکام زیادی ندارند و به سادگی تغییر شکل میدهند یا میشکنند بنابراین نگهداری از آنها در کارگاه سخت بوده و ممکن است در اثر کارنابلد بودن کارگرها هم آسیب ببینند.
- اگر این بلوکها ترک بردارند یا بشکنند و بتن به داخلشان نفوذ کند وزن سقف زیاد میشود که این اصلا خوب نیست.
- وقتی که بلوکها ساخته میشوند به سرعت باید استفاده شوند و حداکثر تا ۴ ماه قابل نگهداری هستند. بیشتر که بگذرد دیگر شکسته و خرد میشوند
نکات اجرایی سقف یوبوت
- قالبهای یوبوت میبایست مطابق نقشههای اجرایی بر روی سقف چیده شوند. اگر این فاصله نسبت به نقشه اجرایی متفاوت بوده که این تفاوت میبایست با ناظر پروژه هماهنگ شده و درصورت لزوم توسط محاسب سقف بررسی و تایید گردد.
- بستهای موجود بر روی بندهای کناری قالبهای یوبوت با توجه به فاصله مورد نیاز اشاره شده در نقشههای اجرایی، تنظیم گردیده و با چسب پلاستیکی محکم میشود.
- چیدن آرماتورهای شبکه بالا و پایین باید به گونهای باشد که در بین هر دو قالب یوبوت یک میلگرد قرار گیرد.
- در مناطقی که خطر خوردگی زیاد وجود ندارد، باید از اسپیسرهایی که فاصله وسط مقطع میلگرد پایین تا کف دال ۵/۲ تا ۳ سانتیمتر میباشد، استفاده نمود.
- در هنگام اجرای سقف یوبوت (به خصوص در استفاده از یوبوتهای با سایز بزرگ (H>20 Cm) توصیه میشود برای جلوگیری از بلند شدن یوبوتها در هنگام بتنریزی، شبکه پایین آرماتور توسط سیم آرماتوربندی به لوله یا پروفیل زیر بسته شود.
- با توجه به اینکه قالبهای یوبوت برای تحمل بار گسترده در حدود ۸۰ کیلوگرم طراحی شدهاند، حتیالامکان از وارد آوردن بار بیشتر و یا بار متمرکز، بر روی یوبوتها خودداری گردد .
- مطابق نقشههای اجرایی، در کنج هر یوبوت باید از آرماتور سنجاقی استفاده نمود. یکی از وظایف این سنجاقها یکپارچه کردن شبکه بالا و پایین و ثابت نگه داشتن یوبوتها در میان این دو شبکه میباشد.
- مقاومت بتن مورد استفاده در این دالها در طراحی سازه تعیین میگردد . روانی بتن (اسلامپ) مورد استفاده باید در حدود ۱۱ الی ۱۳ سانتیمتر بوده تا بتن بهراحتی در زیر قالبها حرکت کند .
- در هنگام بتنریزی بهتر است ابتدا یک لایه حدود ۱۰ سانتیمتری ریخته و ویبره زده شود و سپس روی آن پر گردد.
- پس از تکمیل آرماتورهای شبکه اصلی، حتما کنترل شود تا میلگردهای اضافی مورد نیاز در نقشهها اجراگردد. این میلگردها شامل میلگردهای اضافه وسط دهانه، روی ستونها و دیوارهای برشی، بازشوهای بزرگ، آرماتورهای ۴۵ درجه اطراف بازشوها و … میباشد.
- دقت شود در صورت نیاز به اتصال اجزای غیر سازهای به دال مجوف دوپوش (یوبوت) مانند نما، آسانسور و …، پلیتهای طراحی شده در محل مورد نیاز قرار گرفته و محکم گردد.
- ایجاد خیز منفی به اندازه مجاز در هنگام قالب بندی دال امکانپذیر میباشد.
- جهت یکنواخت شدن ضخامت بتن، توصیه میگردد قبل از بتنریزی شاخص (شابلون) مناسب تهیه گردد.
- در صورت امکان توصیه میگردد از پمپ هوایی جهت بتنریزی استفاده گردد.
- ضربه به سقف در هنگام پمپاژ، بتنریزی را در دو لایه با مشکل مواجه کرده و باعث بالا آمدن قالبهای یوبوت میشود.
- نگهداری از بتن پس از بتنریزی باید دقیقا مطابق با آییننامههای موجود انجام پذیرد.
- با توجه به اینکه وزن دال طبقه بالا در بیشتر مواقع از وزن بار طراحی بیشتر بوده، اکیدا توصیه میگردد در هنگام بتنریزی هر سقف از جک اطمینان در زیر دو سقف قبلی استفاده گردد.
- زمان بازکردن قالبهای سقف، باید با توجه به درجه حرارت هوا و مطابق با آییننامهها تعیین گردد.
- مقاومت میلگردهای مصرفی در یادداشت اول نقشههای اجرایی آورده شده است. باید توجه داشت تبدیل مقطع میلگرد در سقف بدون هماهنگی با محاسب سقف مجاز نمیباشد.
- در صورت ترکیب دال مجوف دوپوش (یوبوت) با تکنولوژی پیشتنیدگی، باید توجه داشت